De afkorting ‘EA’ staat voor “Épreuve d’Artiste” dat is een Franse vertaling voor “Test Afdruk” van de kunstenaar. De afkorting ‘AP’ (Artist Proof) is de Engelse vertaling daarvan.

Deze afkortingen zijn eigenlijk bedoeld om te kijken wat de status is van de drukwerken die gemaakt worden maar tegenwoordig wordt deze term gebruikt voor exemplaren die voor de artiest zelf of voor de drukken bedoeld zijn voor in het eigen archief. Vaak zijn deze exemplaren ook genummerd en in zeer beperkte oplage beschikbaar. Regelmatig worden deze oplage met Romeinse cijfers genummerd maar dat gebeurt niet altijd. Afgezien van een ander nummernotering, verschillen ze dus tegenwoordig in geen enkel opzicht van de andere genummerde exemplaren.

In principe zijn deze zeefdrukken/lithografieën voor de kunstenaar of drukker zelf bestemd en vormen ze vaak een deel van zijn honorarium. Hij kan ze uiteraard ook in de handel brengen.

Hoewel er geen duidelijke correlatie is tussen de waarde van een afdruk  en de status van  een EA en AP, hechten sommige verzamelaars extra waarde aan en hierdoor een groter belang aan EA en  AP’s afdruk omdat ze verbonden zijn met de persoonlijke collectie van een kunstenaar en men ervan uitgaat dat ze uit de handen van de kunstenaar komen.

De ongeschreven regel is uiteraard wel dat het aantal AP of EA slechts een klein percentage van de reguliere oplage mag uitmaken. Ongeveer 10% van een oplage wordt toegewezen als Artist Proofs. Deze prints worden meestal door de kunstenaar bewaard als een verslag van de voortgang van de print.

De exacte aantallen zijn in de Catalogue Raissonné gedocumenteerd, inclusief alle EA, HC en of AP versies.

Een  is een uitputtende, becommentarieerde inventaris van het oeuvre van een beeldend kunstenaar. De beschrijvingen zijn voldoende nauwkeurig om een betrouwbare identificatie van de werken door derden toe te laten.

De term catalogue raisonné komt uit het Frans en wordt wereldwijd gebruikt als de technische term voor degelijke catalogi.

Een catalogue raisonné kan diverse vormen hebben en ook variaties in reikwijdte (breder of smaller dan alle kunstwerken, of werk van één kunstenaar t.o.v. het werk van een groep kunstenaars). Een recente ontwikkeling is dat dergelijke catalogi niet uitsluitend in boekwerken wordt gepubliceerd maar ook online wordt aangeboden. Een voorbeeld hiervan is de catalogue raisonné van Piet Mondriaan. U vind hier tal van voorbeelden bij het googlen.

Printdrukken in een editie vorm zijn een aantal prints die op één plaat zijn geslagen, meestal tegelijkertijd. … Artist’s proofs zijn gemarkeerd met “A. P.” of “P / A”, soms E. A. of E. d’A. (épreuve … van de print.

Er zijn doorgaans twee soorten gedrukte edities: beperkt en open. Limited Edition betekent dat er een vast aantal prints of impressies wordt geproduceerd. Dit maakt de print waardevol en verzamelbaar. Prints in beperkte oplage zijn gemarkeerd met hun oplagenummer en het nummer van de opdruk. Een markering van bijvoorbeeld 1/20 op een print in beperkte oplage betekent bijvoorbeeld dat die individuele print de eerste is van 20 prints in die editie  (inclusief HC-edities) en de eventuele betrokkenheid van de kunstenaar bij het maken van de print.

Open edities hebben daarentegen geen limiet op het aantal geproduceerde prints en zijn over het algemeen niet zo waardevol als prints in beperkte oplage.

De waarde van een print wordt bepaald door factoren als kwaliteit, bekendheid en zeldzaamheid. Zo zal de verzamelbaarheid van een print toenemen als de afbeelding gewenst is, de artiest geprezen wordt of de oplage lengte beperkt wordt. Als een oplage klein is, wordt de waarde van een opdruk verhoogd door de relatieve zeldzaamheid.

Een uitgever kan de prijs van de editie-impressie ook stapsgewijs verhogen naarmate de editie wordt verkocht en afdrukken schaarser worden. Daarom betaalt u mogelijk meer voor een latere vertoning in een editie die rechtstreeks van de uitgever komt. Bij doorverkoop maakt het aantal vertoningen geen wezenlijk verschil voor de marktwaarde. Elke afdruk is immers grotendeels identiek – misschien met slechts fractionele verschillen vanwege de eigenzinnigheid van de pers of kunstenaar.

Afdrukken in beperkte oplage beperken kunnen vaak in waarde toenemen. Of dit het geval is, hangt af van de kunstenaar. Ons advies: verzamel kunst waar je van houdt – en wanneer of als het in waarde stijgt, beschouw dit dan als de kers op de taart.

Afdrukken kunnen ook worden geïdentificeerd als ‘levenslange vertoningen’ en ‘late vertoningen’. Levenslange afdrukken beschrijven afdrukken die zijn gemaakt tijdens het leven van de kunstenaar, terwijl late afdrukken zijn gemaakt na de dood van de kunstenaar.

Buiten editie-nummers , AP en E.A , zit een golf van acroniemen. Hoewel geen van deze een meerwaarde garandeert, hebben sommige een speciale betekenis voor verzamelaars. Hier is een lijst met enkele verzamelbare acroniemen.

BAT – Bon a Tirer:

Afgeleid van de Franse uitdrukking die ‘goed om te trekken’ betekent, drukken Bon a Tirer-afdrukken de norm af waaraan alle andere afdrukken worden gehouden. Met andere woorden, deze print voldoet aan de normen van de kunstenaar.

CP – kleurvast: 

Een kleurproef wordt gebruikt om te testen welke kleuren het beste de bedoeling van de kunstenaar weergeven. Dit wordt meestal gedaan voordat u zich afmeldt bij de BAT.

HC – Hors d’Commerce Proof:

Als een afdruk is ondertekend met Hors d’Commerce of HC, betekent dit dat deze afdruk bestemd was voor promotiegebruik. Dat wil zeggen, het was bedoeld als voorbeeld voor galerijen of dealers. Nogmaals, er is geen expliciet voordeel aan het zoeken naar een HC-bewijs, behalve als je geïnteresseerd bent in de ‘reis’ van het object.

TP – Proefbewijs:

Het proefbewijs is gemaakt zodat een kunstenaar de fijne kneepjes van een werk kan onderzoeken en perfectioneren voordat hij aan de grote oplage begint. Deze proefimpressies weerspiegelen mogelijk niet precies de laatste editie – en sommige verzamelaars waarderen hun unieke nuances.

PP – Printers Proof:

Deze editie is meestal in handen van de drukker en kan worden ondertekend door de kunstenaar. Het werkt zowel als een gebaar van waardering van de kunstenaar als een record voor de drukker. Soms verkoopt een drukker hun begaafde P / P omdat het een onderdeel is van hun betaling en zo komen ze op de markt terecht.

TCM – The Chop Mark: 

Een hak (druk)merk is een merk of zegel gemaakt met een reliëfgereedschap in de marge van een ets of lithografie. Het betekent dat een prent afkomstig is van een bepaalde uitgever – ofwel de eigen atelierpers van de prentmaker, of een afzonderlijke meester-prentmaker. Het haksymbool heeft een bijzondere betekenis voor de graficus en uitgever. Naast de handtekening van de kunstenaar versterkt het de authenticiteit van de authenticiteit van een afdruk.

WM – Watermerk

Een watermerk is een logo, tekst of patroon op een gedeelte van papier dat opzettelijk dunner, dikker of allebei is gemaakt, dat zichtbaar wordt bij doorvallend licht. Op de plaatsen waar meer papiervezels zitten geeft dit een donkerder effect dan op de plaatsen waar minder papiervezels zitten. Het watermerk maakt deel uit van het papier. Wordt toegevoegd aan drukwerk, documenten en foto’s om de echtheid aan te tonen of om het maken van oneigenlijke kopieën tegen te gaan.

De ontwikkeling van de kunstenaar

De reputatie van de kunstenaar die het kunstwerk gemaakt heeft, is een van de belangrijkste factoren bij het bepalen van de waarde. Een werk van Salvador Dali bijvoorbeeld, is veel duurder dan een werk van een plaatselijke kunstenaar. Naast de kunstenaar zelf, is ook de periode waarin een kunstwerk gemaakt is van belang. Als het werk vervaardigd is in een tijd die gezien wordt als het hoogtepunt van de carrière van de kunstenaar, is het meer waard. Een kubistische Picasso is bijvoorbeeld veel meer waard dan een Picasso uit zijn blauwe of roze periode.

De huidige markt

Hoewel er altijd kortstondige hypes zijn in de kunst, zijn er ook veel bredere verschuivingen in smaak die gevolgen hebben voor de huidige wereldwijde kunstmarkt. Moderne en hedendaagse kunst is momenteel booming. Om een kunstwerk op juiste waarde te schatten, is het belangrijk om de ontwikkelingen op de kunstmarkt en de gevolgen daarvan op lange termijn te kennen.

Omvang

De grootte van een kunstwerk heeft invloed op de waarde. Je betaalt meestal meer voor een groot dan voor een klein kunstwerk. Dat is niet onlogisch.  De grotere editie prints hebben meestal een  lager editie aantal en daardoor zeldzamer.

Provenance

De geschiedenis van een kunstwerk is ook van belang voor de waarde. Als het eerder in bezit was van belangrijke verzamelaars, is het nu waarschijnlijk veel meer waard geworden. De expositiegeschiedenis kan de waarde ook verhogen. Als een werk ooit is uitgeleend aan beroemde musea of tentoongesteld werd op een belangrijke expositie, dan stijgt de status ervan. Telkens als een werk ergens te zien is, stijgt het in waarde.

Staat

En last but not least: de staat waarin het werk verkeert is een zeer belangrijke factor die vaak over het hoofd wordt gezien. Je kunt prachtige werken bezitten, maar als ze in slechte staat verkeren, zullen ze nooit op hun volledige waarde worden geschat. Kunstwerken verouderen, worden soms vies, barsten of vervagen. Experts zullen de staat van het werk altijd meewegen als ze een schatting van de prijs maken. Ze willen ook weten of een kunstwerk op enigerlei wijze gerestaureerd is. Uitgebreide restauraties kunnen de waarde negatief beïnvloeden. Hoe dichter het kunstwerk bij zijn oorspronkelijke staat is gebleven, hoe hoger het gewaardeerd wordt.

Het is daarom belangrijk aandachtzaam te zijn wanneer een foto, schilderij, print,…  op veiling goedkoop wordt verhandelt. De behaalde prijs is niet steeds een goed referentiegraadmeter om zich op te baseren als men de “condition report”  niet kent van het werk.